Open Brief: Alumni bezorgd over Israëlbeleid van Wageningen Universiteit

Als alumni van Wageningen Universiteit kijken we met warmte en trots terug op onze studietijd. De unieke combinatie van theorie en praktijk die Wageningen kenmerkt, haar internationale uitstraling en haar inzet voor duurzame ontwikkeling, voedselveiligheid en mondiale voedselzekerheid hebben voor ons een grote betekenis. Ondanks kritische kanttekeningen hebben we ons, in alle contacten binnen en buiten ons werk, altijd met overtuiging als ‘Wageningers’ gepresenteerd.

Helaas wordt onze trots op de universiteit nu op de proef gesteld door haar relaties met Israël. Wageningen Universiteit & Research blijft namelijk samenwerken met Israëlische instellingen die rechtstreeks betrokken zijn bij schendingen van het internationale recht en misdaden tegen de menselijkheid. Het meest sprekende voorbeeld is de samenwerking met Hebrew University of Jerusalem. Deze universiteit heeft haar campus welbewust, in strijd met het internationale recht, uitgebreid naar bezet Palestijns gebied en is betrokken bij de repressie en intimidatie van de bewoners van de naastgelegen Palestijnse wijk.[1] Ook werkt ze nauw samen met het Israëlische leger, de nationale politie en de inlichtingendiensten, waarvoor ze speciale onderwijs- en trainingsprogramma’s heeft ontwikkeld ten behoeve van de ontwikkeling van nieuwe wapensystemen en voor methodes van terrorismebestrijding en massasurveillance waarmee op grote schaal Palestijnse rechten worden geschonden.[2] De toegang van Palestijnen tot de universiteit wordt op verschillende manieren beperkt. Ondanks lippendienst aan ‘multiculturalisme’ en ‘diversiteit’ wordt het Palestijnse studenten niet toegestaan een keffiyeh of andere nationale symbolen te dragen, en worden kritische geluiden van hen of van progressieve Joodse studenten over het Israëlische Palestinabeleid door het universiteitsbestuur onderdrukt.[3]

Volgens de eigen ‘principles of collaboration’ van Wageningen Universiteit & Research mag er geen samenwerking zijn met andere instellingen die fundamentele mensenrechten schendt.[4] Toch blijft de universiteit in verschillende projecten en een studentenuitwisselingsprogramma met Hebrew University samenwerken, en helpt zo mee aan het normaliseren van deze praktijken. Ondanks herhaalde verzoeken van studenten en honderden stafleden weigert het bestuur om de samenwerking te verbreken of zelfs maar een toetsingskader op te stellen dat duidelijk kan maken wanneer een institutionele samenwerkingsrelatie (we hebben het niet over individuele samenwerking) de ‘principles of collaboration’ van de universiteit overschrijdt. Daardoor zijn die principes niet meer dan een vrijblijvend stuk papier.

Alle andere Nederlandse universiteiten hebben inmiddels hun institutionele samenwerking met Israëlische instellingen ethisch getoetst of stappen gezet om een dergelijke toetsing uit te kunnen voeren of te verscherpen. Ook hebben op twee na alle Nederlandse universiteiten de niet aan hun criteria voldoende samenwerkingen met Israëlische instellingen opgeschort en heeft een aantal besloten geen nieuwe samenwerkingen aan te gaan. Wageningen Universiteit is de enige Nederlandse universiteit die nog niets van dit alles heeft gedaan. Zolang deze situatie voortduurt, kunnen en willen we niet langer als informele ambassadeurs van de universiteit optreden. In onze contacten met derden zullen we duidelijk maken waarom de relaties met instellingen als Hebrew University ingaan tegen onze fundamentele opvattingen over hoe een verantwoordelijke universiteit zich behoort te gedragen. Deze open brief is een eerste stap. Het doet ons pijn dat we deze stap moeten zetten, want onze studietijd – en voor sommigen ook onze loopbaan aan Wageningen Universiteit – heeft een existentiële betekenis in ons leven. Wij roepen het bestuur dan ook met klem op om zich alsnog aan haar eigen gedragsregels te houden, zodat we opnieuw trots kunnen zijn op onze alma mater.

[1] Maya Wind, Towers of ivory and steel; how Israeli universities deny Palestinian freedom (Verso Books 2024), pp. 56-57, 65-72. Zie ook Land Research Center, ‘Hebrew University expansionist plans’, Eye on Palestine (7-12-2004,  https://poica.org/2004/12/hebrew-university-expansionist-plans/).
[2] Adviescommissie Samenwerkingsverbanden Radboud Universiteit, Advies aangaande de samenwerking met Hebrew University of Jerusalem International (maart 2025, https://www.ru.nl/sites/default/files/2025-04/ru-acp-advies-hebrew-university-maart-2025.pdf). Maya Wind, pp. 42-43, 50-55, 101-104.
[3] Maya Wind, pp. 150, 153 e.v., 164-165.
[4] ‘In all collaborative activities fundamental human rights must be endorsed and respected.’ (Wageningen University & Research, Principles of collaboration, maart 2023, p. 6.)