Geef een dertigtal Nederlanders met een Rwandese afkomst een eerlijk proces!

Geachte lezer,

Graag vraag ik uw aandacht voor de zaak van mijn van oorsprong Rwandese cliënt, de heer Jean-Baptiste Nyabusore, die al 22 jaar in Nederland woont, volledig geïntegreerd is, de taal vloeiend spreekt en als verpleegkundige werkt, en in 2006 zijn Nederlandse nationaliteit heeft verkregen. Op 20 januari 2021 heeft de Raad van State bepaald dat de IND hem zijn Nederlandse nationaliteit terecht heeft ontnomen omdat hij betrokken zou zijn geweest bij de genocide in Rwanda in 1994.

Deze betrokkenheid bij de genocide van inmiddels 27 jaar geleden blijkt slechts uit anonieme bronnen uit Rwanda die hierover vele jaren na de genocide voor het eerst verslag deden nadat zij hierover expliciet werden bevraagd door een anonieme vertrouwenspersoon die in opdracht van de Nederlandse ambassade in Rwanda tussen 2015 en 2016 een onderzoek hiernaar verrichtte.

Op basis van het anonieme onderzoek van de anonieme vertrouwenspersoon, van wie de onderzoeksmethoden, gestelde vragen en antwoorden van de anonieme bronnen, niet openbaar zijn gemaakt, heeft de anonieme vertrouwenspersoon een rapport opgesteld zonder vermelding van bronnen. Het rapport is niet meer dan een weggelakte samenvatting van hetgeen de anonieme onderzoeker van de anonieme bronnen heeft gehoord, vaak zonder concrete omschrijvingen van feiten, data en andere betrokkenen of namen van slachtoffers.

Vanwege de deskundige status van het anonieme rapport, mag de inhoud ervan voor waar worden aangenomen tenzij de betrokkene concrete aanknopingspunten voor twijfel naar voren kan brengen. Hier gaat het fundamenteel mis in de procedure want de Raad van State heeft keer op keer gesteld dat verklaringen ingebracht door de betrokkene onvoldoende objectief zouden zijn om bij de beslissing te worden betrokken. Dit terwijl deze verklaringen (in tegenstelling tot de anonieme beschuldigingen) niet anoniem zijn en de vragen en antwoorden van deze getuigen openbaar gemaakt kunnen worden.

De heer Nyabusore heeft dus geen enkele kans gekregen om zich tegen de zeer ernstige anonieme beschuldigingen te verdedigen. De zaak van de heer Nyabusore staat niet alleen. Een dertigtal Hutu Rwandese Nederlanders worden nu, na al die jaren, ook plotseling anoniem beschuldigd van genocide. Velen van hen hebben, net als de heer Nyabusore, banden met de oppositie.

De context is belangrijk. Rwanda is een van de meest gecontroleerde dictatoriale politiestaten ter wereld. Zoals uit vele mensenrechtenrapporten blijkt, is het mensenrechtenbeleid in Rwanda zeer slecht en verdwijnen mensen dagelijks. Mensenrechtenorganisaties, onafhankelijke journalisten en onderzoekers worden uit het land geweerd. In elk gerecht dat zich bezig heeft gehouden met de berechting van de Rwandese genocide, hebben getuigen eerdere valse beschuldigingen ingetrokken en verklaard deze onder druk te hebben afgelegd.

Onder deze omstandigheden is het heel riskant om slechts uit te gaan van anonieme bronnen, en elk verweer daartegen te verwerpen. In een rechtsstaat zou dit niet mogelijk moeten zijn, niet zonder iemand een fatsoenlijke kans te geven zich tegen zulke zware beschuldigingen te verdedigen. De consequenties zijn zeer ernstig. De heer Nyabusore is nu zijn Nederlandse nationaliteit kwijt en de vervolgstap zal zeer waarschijnlijk uitlevering aan Rwanda zijn. Nu de Raad van State deze procedure heeft goedgekeurd om de Nederlandse nationaliteit in te trekken.

Dr. Caroline Buisman
Juridisch vertegenwoordiger van de heer Nyabusore